Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) göre güvenli olmayan gıdalar, bozulmuş büyüme ve gelişme, mikro besin eksiklikleri, bulaşıcı olmayan ve bulaşıcı hastalıklar ve akıl hastalığı dahil olmak üzere kötü sağlığa katkıda bulunur. Küresel olarak, her on kişiden biri her yıl gıda kaynaklı hastalıklardan etkilenmektedir. Afrika Nüfus ve Sağlık Araştırma Merkezi’nde beslenme araştırmacısı olan Antonina Mutoro, gıda kontaminasyonuna neyin neden olduğunu ve hastalık riskini nasıl azaltabileceğimizi açıklıyor.
Güvenli ve besleyici gıdaya erişim, kısmen gıda kontaminasyonu nedeniyle birçoğunun yararlanamadığı temel bir insan hakkıdır. Bu, gıdalarda hastalığa neden olabilecek zararlı kimyasalların ve mikroorganizmaların varlığı olarak tanımlanmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü’ne göre, gıda kontaminasyonu dünya çapında her on kişiden birini etkiliyor ve yılda yaklaşık 420.000 ölüme neden oluyor.
Gıda kontaminasyonu şunlar olabilir: fiziksel: gıdadaki yabancı cisimler potansiyel olarak yaralanmaya neden olabilir veya hastalığa neden olan mikroorganizmaları taşıyabilir. Metal, cam ve taş parçaları boğulma tehlikesi oluşturabilir veya dişlerin kesilmesine veya hasar görmesine neden olabilir. Saç başka bir fiziksel kirleticidir.
Biyolojik: Mikroorganizmalar (bakteriler, virüsler ve protozoa), haşereler (bitler, hamamböcekleri ve sıçanlar) veya parazitler (solucanlar) dahil olmak üzere gıdalardaki canlı organizmalar hastalığa neden olabilir.
Kimyasal: Sabun artığı, pestisit artığı gibi maddeler ve aflatoksin gibi mikroorganizmaların ürettiği toksinler zehirlenmeye neden olabilir.
Gıda kontaminasyonunun en yaygın nedenleri nelerdir? Gıda kontaminasyonunun en yaygın nedeni, gıdaların kötü işlenmesidir. Bu, yemek yemeden ve yemek hazırlamadan önce, tuvaleti kullandıktan sonra veya burnunuzu sildikten, öksürdükten veya hapşırdıktan sonra uygun zamanda ellerinizi yıkamamayı içerir.
Kirli mutfak eşyaları kullanmak, meyve ve sebzeleri temiz suyla yıkamamak, çiğ ve pişmiş yiyecekleri aynı yerde saklamak da zararlı olabilir. Hasta insanlar yiyeceklere dokunmamalıdır. Ve az pişmiş gıdaları, özellikle eti tüketmekten kaçınmalısınız.
Kötü tarım uygulamaları da gıdayı kirletebilir. Buna pestisitlerin ve antibiyotiklerin yoğun kullanımı veya kirlenmiş toprak ve su kullanarak meyve ve sebzelerin yetiştirilmesi dahildir. Yeterince gübrelenmemiş veya çiğ hayvan gübresi veya lağım suyunun kullanılması da zararlıdır.
Taze yiyecekler bir dizi hastalığa neden olabilir. Örneğin Kenya’da et, meyve ve sebzelerin insan atıklarıyla kirlenmesi nispeten yaygındır. Bu, yiyecekleri yıkamak için kirli su kullanımına atfedilir. Kirletici maddeler taşıyan sinekler ayrıca dışkı maddesini ve bakterileri doğrudan bitki yapraklarına veya meyvelerine aktarabilir.
Sokak yiyecekleri, başka bir yaygın gıda kontaminasyonu kaynağıdır. Bu gıdalar, ucuz ve kolay erişilebilir oldukları için düşük ve orta gelirli ülkelerde yaygın olarak tüketilmektedir.
Kirlenmiş yiyecekleri yediğinizin belirtileri nelerdir?
Biyolojik ve kimyasal maddeler en yaygın gıda kontaminantlarıdır. Tifo, kolera ve listeriosis dahil olmak üzere 200’den fazla gıda kaynaklı hastalığa neden olurlar. Gıda kaynaklı hastalıklar genellikle ishal, kusma ve mide ağrıları şeklinde kendini gösterir.
Şiddetli vakalarda, gıda kaynaklı hastalıklar nörolojik bozukluklara, organ yetmezliğine ve hatta ölüme yol açabilir. Bu nedenle, yemek yedikten veya içtikten sonra sürekli ishal ve kusma gibi belirtiler yaşamaya başlarsanız derhal tıbbi yardım almanız önerilir.
Beş yaşın altındaki çocuklar, gıda kaynaklı hastalıklara karşı en savunmasız olanlardır. Gıda kaynaklı hastalık yükünün yüzde 40’ını taşıyorlar. Bir çocuğun bağışıklık sistemi hala gelişmektedir ve enfeksiyonlarla bir yetişkininki kadar etkili bir şekilde savaşamaz.
Düşük ve orta gelirli ülkelerde, yetersiz beslenme ve güvenli su ve tuvaletlere erişim eksikliği de dahil olmak üzere yetersiz hijyen ve sanitasyon nedeniyle enfeksiyonlara sık maruz kalmanın bir sonucu olarak çocuklarda bağışıklığın azalması da meydana gelebilir. Ek olarak, çocuklar hasta olduklarında iştahları zayıf olma eğilimindedir.
Bu, gıda alımının azalması anlamına gelir. İshal ve kusma yoluyla artan besin kayıplarıyla birleştiğinde bu, bir enfeksiyon döngüsüne ve yetersiz beslenmeye ve aşırı durumlarda ölüme yol açabilir.
Hamile kadınlar ve hastalık veya yaş nedeniyle bağışıklığı azalmış kişiler eşit derecede savunmasızdır ve bu nedenle bu gruplar arasında gıda kaynaklı hastalıkları önlemek için ekstra özen gösterilmelidir.
Gıda kaynaklı hastalıkların, özellikle düşük ve orta gelirli ülkelerde olumsuz ekonomik etkileri de vardır. Dünya Bankası, bu ülkelerde bu hastalıkları tedavi etmenin yılda 15 milyar dolardan fazlaya mal olduğunu tahmin ediyor. Bu nedenle önleyici stratejilerin yerinde olması önemlidir.
Gıda kontaminasyonu basit önlemlerle önlenebilir:
*Önemli zamanlarda ellerinizi yıkamak (yemek hazırlamadan, servis yapmadan veya yemeden önce; çocuklara yemek yedirmeden önce, tuvaleti kullandıktan sonra veya dışkıyı attıktan sonra)
*yiyecek hazırlama sırasında temiz, koruyucu giysiler giymek
* Yiyecekleri uygun şekilde saklamak
*Çiğ gıdaları temiz su ile yıkamak
*Çiğ ve pişmiş gıdaları ayrı tutmak
* Etler ve çiğ yenmesi gereken yiyecekler için ayrı kaplar kullanmak.
Temiz su ve onaylanmış pestisitlerin önerilen miktarlarda kullanılması gibi iyi çiftçilik uygulamaları, gıda kontaminasyonunun önlenmesine yardımcı olabilir.
Gıda satıcılarının da gıda güvenliği konusunda eğitilmesi ve onlara temiz su ve uygun sanitasyon sağlanması gerekir.
Afrika Nüfus ve Sağlık Araştırma Merkezi’ndeki araştırma ekibinin bir parçası olarak, gıda güvenliğini teşvik ederek kentsel kayıt dışı yerleşimlerde gıda güvenliğini artırmayı amaçlayan Afrika Sağlıklı Gıda projesi üzerinde çalışıyorum. Kenya’da proje, sokak gıda satıcılarını hedef alan bir gıda güvenliği eğitim kılavuzu geliştirmek için Nairobi ilçe hükümeti ile yakın bir şekilde çalışmaktadır. Bu, şehirdeki gıda güvenliğini iyileştirmeye yönelik uzun bir yol kat edecektir.
Bu hikaye, metinde herhangi bir değişiklik yapılmadan bir haber ajansı beslemesinden yayınlandı. Sadece başlık değiştirildi.